Handgemaakte Kaarsen

Iedereen is bekend met de vele verschillende sferen en geuren die kaarsen brengen. De Egyptenaren plaatsten duizenden jaren geleden al kaarsen in de rustkamers van de faraos om verlichting aan te brengen. Het waren de Romeinen die kaarsen gemaakt van vet en was structureel gingen gebruiken als primitieve lichtbron. 

Doordat vetkaarsen vrij zacht waren brandden deze niet optimaal: de kaars gaf veel roet en het brandende vet gaf een geur waar de ontbijtlust door achterbleef. De lont van de kaars was gemaakt van grove katoendraden, die om de zoveel tijd afgeknipt dienden te worden om de kaars brandend te houden.

Kaarsen gemaakt van was werden steeds vaker gebruikt en dienden niet alleen meer als lichtbron. Door de consistente brandduur functioneerden kaarsen als klok en werden aangeboden in 12 en 24 uurs varianten, waarbij versieringen op de kaars dienden als indicatie van de tijd. 

Tegen het eind van de 18e eeuw is het de visserij die de vettige stof 'spermaceti', ook wel walschot genoemd, gebruikt om een luxere variant van de kaarsen te produceren. In de 19e eeuw profiteren de kaarsen van technologische ontwikkelingen in de chemische industrie en zijn het vooral Nederlandse ambachtslieden die later met hun bescheiden fabriekjes miljoenen kaarsen produceren. 

De meest bekende manier van kaarsen maken is dompelen en wordt al sinds de tijd van de Romeinen toegepast. Het dompelen van kaarsen wordt ook wel tonken genoemd. Omdat het dompelen een tijdrovend proces is zijn later andere methoden ontstaan voor de productie van kaarsen in grote aantallen. Zo is gieten een populaire en toegankelijke methode voor het versneld produceren van kaarsen. Hierbij wordt de kaars in één handeling in de juiste vorm gegoten en hoeft daarna slechts te stollen voordat de kaars gebruiksklaar is. Voor het maken van kaarsen op grote schaal en in meer aparte vormen worden kaarsen ook wel geperst in een mal.

Grondstoffen en andere bouwstenen van een kaars

Voor het maken van kaarsen zijn niet veel bouwstenen benodigd. Met een pit van katoen, stearine- of paraffinekorrels en een mal of dompelvat is het al mogelijk op semi-professionele wijze kaarsen te maken. In plaats van stearine en paraffine kan ook gebruik gemaakt worden van bijwas of een andere vorm van was die vloeibaar is te maken door het te verwarmen en in gekoelde toestand stolt. Als voorbeeld kan men met de volgende onderdelen zelf een kaars maken volgens die gietmethode.

• De lont, ook wel kaarsenpit genoemd, kan bestaan uit een stuk gevlochten katoenen draad.
• Paraffinekorrels, te verkrijgen bij verschillende groothandels en chemicaliënleveranciers. 
• Een mal, die simpelweg kan bestaan uit een warmtebestendig materiaal zoals stevig karton of bepaalde plastic en glazen vormen.

De genoemde materialen zijn voor particulieren vrij verkrijgbaar en vaak in een gemiddeld huishouden al terug te vinden, op de paraffinekorrels na. Hiervoor kunt u echter ook oude stukken kaars gebruiken, die in verhitte toestand samensmelten. Let er dan wel op dat u de lonten uit het gesmolten kaarsvet haalt.

Kaarsen dompelen

Bij het dompelen van kaarsen wordt de lont, ook wel kaarsenpit genoemd, in een vat met gesmolten stearine of paraffine ondergedompeld en vervolgens weer uit het vat getrokken. De lont neemt in die handeling een omhulsel van gesmolten stearine of paraffine mee en krijgt al een stevige structuur. Zodra de eerste laag om de lont goed is uitgehard, wordt de kaars opnieuw ondergedompeld in het vat. 

Afhankelijk van de gewenste afmetingen van de kaars blijft men de kaars onderdompelen. U begrijpt al dat wanneer u een dikke kaars wilt produceren, het meer tijd kost dan een slanke eettafelkaars. Let erop dat de kaars altijd rechts houdt bij het onderdompelen of een goed uitgelijnd, waterpas dompelrek gebruikt zodat er een mooie rechte vorm ontstaat.

Kaarsen gieten

De gietmethode wordt gebruikt om kaarsen te produceren op grote schaal, eventueel met bepaalde structuren om de kaars een eigen identiteit te geven. Het gieten van kaarsen wordt al sinds de 15e eeuw toegepast en is honderden jaren later nog steeds een van de meest gebruikte methoden, al zijn er wel aanzienlijke verbeteringen aangebracht in het productproces.

Doordat bij bepaalde gietmethoden het stollende kaarsvet geroerd kan worden ontstaat een mengsel van gekristalliseerde stearine. Dit mengsel wordt vervolgens gebruikt bij het produceren van rustieke kaarsen of kaarsen met een andere vorm van uiterlijke versiering.